Bij de productie van baksteen wordt zand gebruikt om ervoor te zorgen dat de klei na het drogen gemakkelijk uit de vorm komt. Het zand moet kurkdroog en vrij van plakkerige substanties zijn om het proces goed te laten verlopen. Daarom wordt het zand gedroogd in een roterende trommeldroger die met aardgas wordt verhit. Onderzoek in 2021 toont aan dat het zandbranden met minder energie en eventueel ook groenere energiebronnen kan gebeuren.
Met onder meer een warmtebeeldcamera is vastgesteld dat het huidige proces van zandbranden efficiënter kan door een betere monitoring van het proces. Dat bespaart aardgas en voorkomt overbodige CO2-uitstoot. Volgens de metingen en berekeningen wordt namelijk gemiddeld genomen slechts 40% van de toegevoerde energie ook daadwerkelijk gebruikt voor het drogen. De overige energie leidt tot onnodige verhitting van zand en lucht.
In het onderzoek is nagegaan in hoeverre ook restwarmte uit de oven voor het proces kan worden ingezet. Een wervelbeddroger blijkt hiervoor in de praktijk een geschikte installatie, omdat dit type droger met hoge luchtdebieten werkt. Wervelbeddrogers kosten ongeveer hetzelfde als trommeldrogers, echter ontdoen het zand niet van eventuele organische verontreiniging. Is dit niet aan de orde dan kan het zanddrogen in principe volledig worden geëlektrificeerd met een wervelbeddroger en gebruik van restwarmte.
Zand zonder organische verontreinigingen kan in beginsel ook door toepassing van infraroodstraling (IR) worden gedroogd. Daarbij wordt de geproduceerde warmte direct aan het te drogen zand overgedragen. Dit in tegenstelling tot aardgas verbranding, waarbij eerst de drooglucht verwarmd wordt. Het droogrendement van een IR droger voor zand zou rond 70% kunnen zitten. Voor het zanddrogen zou het ook mogelijk moeten zijn om een trommeldroger om te bouwen van gas naar infrarood. Er moet voor deze toepassing dan wel veel elektrisch vermogen worden bijgeplaatst.
De situatie verschilt van fabriek tot fabriek, het vraagt dus om maatwerk. Voor de verduurzaming van het energiegebruik van de zandbrander moet daarbij rekening worden gehouden met de afschrijvingstermijn van de huidige zandbrander en de investeringscycli van het bedrijf.
Het onderzoek werd uitgevoerd door Meta BV en EnerQ in opdracht van de provincie Gelderland en in samenwerking met De Boer Machines. Drie steenfabrikanten namen deel.
- Delen
