Eind mei eindigde de internetconsultatie over het Wetsvoorstel CO2-heffing. Deze voorziet in een heffing op de CO2-uitstoot door 284 industriële bedrijven waaronder die voor bouwmateriaal. De nationale heffing moet bedrijven prikkelen tot verduurzaming en komt naast een Europees emissiehandelssysteem met eenzelfde doel en identieke grondslag: de CO2-uitstoot. Is het redelijk om hetzelfde milieufeit dubbel te belasten?
Een CO2-heffing voor de industrie kan velen niet streng genoeg zijn. Wie moeite neemt de 1.550 internetreacties op het wetsvoorstel te bekijken leest verrassend vaak inbreng door particulieren met maar één boodschap: het heffingstarief moet goed hoog en snel ook! Duidelijk is dat de CO2-heffing wordt gezien als een straf op klimaatvervuiling: de vervuiler betaalt. Beleidsmakers hebben min of meer dezelfde opvatting: een steeds hoger wordende CO2-heffing zal steeds meer prikkelen tot gedragswijziging (verduurzaming). Het is hetzelfde beginsel dat ten grondslag ligt aan het Europese systeem van CO2-emissiehandel: des te lager het uitstootplafond des te hoger de prijs van een emissierecht. De vorm is verschillend, maar nationale heffing en Europees uitstootrecht: beide grijpen aan bij dezelfde CO2-uitstoot. Is dat redelijk?
Ne bis in idem (niet tweemaal voor hetzelfde) is een belangrijk rechtsbeginsel in het strafrecht (art. 68 WvSr) maar ook in het belastingrecht. Het is het universele verbod op dubbele bestraffing, een gebod tot het vermijden van dubbele heffing. Het rechtsbeginsel gaat terug naar de fundamentele opvatting dat samenloop van sancties voor eenzelfde feit indruist tegen de redelijkheid en het tot de kern van een redelijke samenleving behoort dit tegen te gaan. Om die reden is het beginsel ook te vinden in internationaal en Europees recht.
Wat is nu de betekenis van dit ne bis in idem-beginsel in het klimaatbeleid als een milieumaatregel uitdrukkelijk bedoelt om via een (financiële) pijnprikkel gedrag te veranderen? Is het dan redelijk een en hetzelfde milieufeit dubbel te belasten? Respect voor het klimaat door CO2 uitstoot te voorkomen of te beperken is buiten discussie, maar verdient dit respect niet hand in hand te gaan met respect voor dit fundamentele rechtsbeginsel?
Mr Ewald L.J. van Hal
Directeur vereniging Koninklijke Nederlandse Bouwkeramiek, namens NVTB
Lees hier de column via de website van Cobouw
- Delen
