Als beleidsmakers het hebben over producentenverantwoordelijkheid dan bedoelen zij de zorg die fabrikanten moeten hebben voor hun product in de afdankfase. Als juristen erover horen glijden de gedachten weg naar productaansprakelijkheid. Verschillende termen en onderwerpen, maar blijven ze zo verschillend?
Producentenverantwoordelijkheid betekent dat fabrikanten (mede) verantwoordelijk zijn voor het afvalbeheer van de producten die zij op de markt brengen. Dit denkmodel heeft ondertussen voor veel productgroepen geleid tot een (collectieve) inname- en verwerkingslogistiek, inclusief financiering: verplicht voor o.a. autowrakken, batterijen en bouwverpakkingen en vrijwillig voor o.a. gips en vlakglas. Tot de producentenverantwoordelijkheid behoort nog niet de zorg voor een milieuverantwoord ontwerp of informatie voor een milieuverantwoord gebruik. Maar hoe lang nog? Een bloeiende circulaire (bouw-)economie kan niet zonder. Begin april riep D66-Kamerlid Jessica van Eijs de regering al bij motie op om de producentenverantwoordelijkheid uit te breiden naar nieuwe productgroepen (TK 33043 nr. 86). Ook de Transitieagenda Bouw bevat aanzetten in die richting. De motie Van Eijs werd weliswaar verworpen, maar de toon is gezet.
Verwacht mag worden dat de producentenverantwoordelijkheid zich naar steeds meer productgroepen zal uitbreiden. Maar zal ook de daaraan vooronderstelde zorgplicht steeds meer omvattend worden? Het zou de producentenverantwoordelijkheid in de buurt brengen van de productaansprakelijkheid (art. 6:185 BW). Dat is de in de wet geregelde (risico-)aansprakelijkheid van een fabrikant voor schade als gevolg van een gebrek in zijn product. Heersende leer is dat een product gebrekkig is indien het niet de veiligheid biedt die een gebruiker daarvan mag verwachten. Hoelang zal het duren voor maatschappelijk wordt afgedwongen dat van producten ook verwacht mag worden dat deze milieutechnisch juist zijn ontworpen en zich prima laten hergebruiken, upcyclen of recyclen? En hoelang zal het duren voor de aan het gebrekkige product toerekenbare schade niet alleen letsel- en vermogenschade omvat, maar ook klimaatschade? Sinds het klimaatvonnis is niets meer onmogelijk. Zou dat gebeuren dan is de producentenverantwoordelijkheid de jure een productaansprakelijkheid geworden. Waar een circulaire economie al niet toe zou kan leiden!
Lees de column op de website van Cobouw.
- Delen
