De wet bepaalt dat een eiser voldoende belang moet hebben om in een rechtsvordering te kunnen worden ''ontvangen''. Dat lijkt eenduidig, maar is het niet. Neem de zaak URGENDA. Deze handelt over schending door de Nederlandse overheid van haar zorgplicht voor de bescherming en verbetering van het leefmilieu. De overheid handelt onrechtmatig als het deze zorgplicht schendt, maar jegens wie? Stichting URgente aGENDA stapte naar de rechter, voor zichzelf én namens 886 verontruste burgers.
De stichting heeft als doel ''het stimuleren en versnellen van transitieprocessen naar een duurzamere samenleving, te starten in Nederland''. Voor het begrip duurzaam wordt verwezen naar de Brundtland-norm.
Volgens de wet kan een stichting eiser zijn, mits de statuten zich richten op de bescherming van daarin nader omschreven algemene of collectieve belangen. Volgens de wetsgeschiedenis behoort daartoe ook het beschermen van het milieu zonder dat er een aanwijsbare groep van personen is die bescherming behoeft.
De rechter stelde vast, dat URGENDA statutair naar een duurzame samenleving streeft. Dat is een begrip, aldus de rechter, dat per definitie een internationale én intergenerationele dimensie kent. Aangezien URGENDA zich daarbij prioriteert (maar niet beperkt) tot Nederland, oordeelde de rechter dat URGENDA ontvankelijk is. Daarmee kwam voor de rechter de weg open te liggen om iets van de eis te vinden. Vernieuwend? Jawel, want URGENDA vond ook zelf haar positie zwakker dan die van de individuele eisers die het vertegenwoordigde. De rechter wilde over die individuele positie's kennelijk niet oordelen en overwoog (daarom?) dat de vordering van deze eisers niet zou (kunnen) leiden tot een andere beslissing dan die waarop URGENDA voor zichzelf aanspraak kan maken. ''In deze situatie hebben de individuele eisers'', aldus de rechter, ''geen voldoende (eigen) belang naast URGENDA'' zodat dit tot afwijzing van de individuele vorderingen leidde. Daarmee bleef de ontvankelijkheidvraag van de individuele eisers over de geschonden zorgplicht onbeantwoord. Tja!
Mr Ewald L.J. van Hal
Directeur vereniging Koninklijke Nederlandse Bouwkeramiek, namens NVTB
- Delen
